Crkva Svetog Save u Njujorku

srpska crkva u njujorkuKao grom iz vedrog neba, tokom prazničnih dana Vaskrsa 2016. godine, dočekala nas je u vaskršnji ponedeljak sumorna i tragična vest da je u Njujorku izgorela Saborna crkva Svetog Save, srpska crkva koja  predstavlja jedno od obeležja Menhetna, i koja je za Srbe u Njujorku više od crkve – misionarski centar, humanitarna ustanova, obrazovni centar i mesto okupljanja i susretanja. I da nesreća ne ide sama, potvrdile su i vesti koje su stigle i sa drugih strana na kojima su u isto vreme, tokom najvećeg hrišćanskog praznika Vaskrsa, gorele pravoslavne crkve – u Melburnu, Sidneju, u Rusiji, makedonske, grčke, ruske i srpske.

Saborni hram Svetog Save u Njujorku

Njujork, Saborna crkva Svetog Save, izgorela 1. maja 2016. godine

Da li je slučajno podleglo požaru nekoliko crkava i manastira zbog nemara, dotrajalih instalacija, upaljenih sveća, mnoštva okupljenih ili je i ovo paljenje i devastacija posledica mržnje, pokazaće (ili neće) istrage koje će se voditi.

U svakom slučaju, tužna i pretužna priča. Jer gde strada baština, ma kom narodu, veri ili delu sveta pripadala, šteta je neprocenjiva. Kao da se deo duše sveta otkida i nestaje u dim, prah i zaborav. Deo znanja, deo svesti i deo nas svih na ovoj planeti.

Saborna crkva Svetog Save na Menhetnu nekada je bila Crkva svete Trojice, i građena je od 185o. do 1855. godine. Ovo lepo zdanje u neogotskom stilu projektovao je arhitekta Ričard Apdžon. Građena je kao anglikanska episkopalna crkva u lepom delu Menhetna, na Zapadnoj 25. ulici između Brodveja i Šeste avenije. Episkopalna crkva okupljala je vernike i bila je dovoljno bogata da sebe izdržava, ali kako se stanovništvo polako premeštalo ka severu grada, tako se i uticaj ove crkve smanjivao.

Bista Nikole Tesle u porti Crkve Svetog Save u Njujorku

Bista Nikole Tesle u porti Crkve Svetog Save u Njujorku, foto S. Spasić

Srpska pravoslavna zajednica je u Njujorku osnovana 1930. godine, a prva srpska pravoslavna crkva u Njujorku zvanično je registrovana 1940. godine kao “Pravoslavna crkva Svetog Save u Njujorku”, koja je prvu liturgiju održala u prostorijama Srpskog dobrotvornog društva. Već 1942. godine Srpska pravoslavna crkva kupila je ovaj objekat svoje potrebe i od 1944. godine to je srpski pravoslavni hram u Njujorku, iako ćemo pomenuti i istorijsku zanimljivost da  je baš u ovoj crkvi, još 1865. godine, održana prva pravoslavna liturgija u nekom protestantskom hramu u Americi, o čemu je čak izveštavao Njujork tajms kao o “neobičnom istorijskom događaju”.

Vremenom je crkva ukrašavana vizantijskim elementima, 1962. godine postavljen je ručno rezbaren ikonostas u vizantijskom stilu, iz manastira Sveti Naum u Ohridu, a ikone živopisao je ikonograf iz Rusije Ivan Meljnikov. U njenoj porti nalaze se biste vladike Nikolaja Velimirovića i Nikole Tesle. Od 1968. godine stavljena je na listu znamenitosti Njujorka. Njegova svetost Patrijarh srpski Pavle, posetio je ovu našu crkvu 1992. godine, što je ujedno i prvi put da je zajednicu u Njujorku posetio srpski patrijarh.

S.Spasić

crkva u njujorku

Saborna crka Svetog Save u Njujorku, izgorela 1. maja 2016. godine

Podelite ovaj tekst

DeliciousDiggGoogleStumbleuponRedditTechnoratiYahooBloggerMyspace

One Response to Crkva Svetog Save u Njujorku

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.