Gosti iz Pančeva – Lubarda, Konjović, Ćelić…

Mitologija monumentalnog, izložba Narodnog muzeja Pančevo, ULUS, Beograd

U GalerijiULUS-a u Knez Mihailovoj ulici u Beogradu, otvorena je izložba koja će vam svakako privući pažnju monumentalnim delima, monumentalnim naslovom i možemo slobodno reči izuzetno retkom srećom da u šetnji centrom prestonice vidite dela veoma značajnih umetnika a koja možda nikada niste videli. Ujedno, Mitologija monumentalno  je izložba koja predstavlja prvo gostovanje Narodnog muzeja Pančevo u Beogradu posle 25 godina.

Mitologija monumentalnog predstavlja nam deo stvaralaštva Zore Petrović, Petra Lubarde, Milana Konjovića, Stojana Ćelića, Lazara Vujaklije, Zorana Petrovića, umetnika koji se u korpusu istorije jugoslovenske i srpske umetnosti čitaju kao veliki, značajni, a pripadnost istoj muzejskoj zbirci objedinjuje ih u sagledavanju jednog šireg konteksta koji nam donosi ova izložba. Autor postavke je istoričar umetnosti i kustos Narodnog muzeja Pančevo, Dimitrije Jovanov, čiji autorski tekst prenosimo u celini:

Otvaranje izložbe Mitologija monumentalnog, Galerija ULUS

“Izložene slike su deo opusa autora koji stvaraju u decenijama posle II svetskog rata nadovezujući se na međuratni period i nastavljajući modernističku zamisao slike u ključu umerenog i visokog modernizma. Zora Petrović, Milan Konjović i Petar Lubarda su samosvojni autori afirmisani, još, u međuratnom periodu. Posleratno razdoblje predstavlja vreme njihovog zrelog stvaralaštva. Lazar Vujaklija, Stojan Ćelić i Zoran Petrović su činili deo Decembarske grupe, umetničke asocijacije nastale sredinom pedesetih godina prošlog veka, zalažući se za slobodniji pristup, nakon ideološki diktirane epizode socijalističkog realizma.

Zašto Mitologija monumentalnog? Sistem klasične mitologije se proteže, a struktura mita preslikava na polje  kulture modernizma. Mitologija se u ovom slučaju dvosmerno raspreda: u ideji dela i ideji autora, a njihovim odnosom sintetizuje. Ideja dela je oličena u genealogiji slike (istorija slikovnog polja) kao fizičke činjenice (od pećinskih crteža, freske, ikone, panorame, filmskog platna do 3D slike), u njegovoj monumentalnosti i namenjenosti pogledu. Delo je nalik spomeniku, urezuje se u mentalni prostor posmatrača obavezujući na pamćenje, premda postoji strahopoštovanje, posmatrač uranja u njega i, zapravo, teško napušta, jer ga i retroaktivno doživljava. U to je utkana i ideja autora kao stvaraoca, tvorca ”velike” slike – savremene ikone, genija koji dela i opstaje na marginama i van uobičajenog mišljenja. Posmatrani u tom svetlu pripadaju istoj sceni mitologije sveta umetnosti. U korpusu istorije jugoslovenske/srpske umetnosti ovi akteri se čitaju kao veliki autori, velika imena, te ih jedan distancirani pogled, a pre svega pripadnost istoj zbirci jednog Muzeja, objedinjuje kao potencijalne reprezentativne činioce konteksta poput ove izložbe. Pošto se nađu u kolu društvene upotrebe sagledane u vremenskoj perspektivi i priča o njima zadobije veo fame, gde se prepliću, bore pogledi likovnih kritičara, istoričara umetnosti, galerista i običnih posmatrača, biva iniciran nacrt jedne mitologije sveta umetnosti.

Zora Petrović, Seljanke, Narodni muzej Pančevo

Uzori, izbor i način na koji tretiraju motive i ugrađuju ih u sliku,  daje njihovom radu, celini pikturalnog iskaza, sublimni kvalitet spomenika i oznaku univerzalnog dela. Zora Petrović (Seljanke) i Milan Konjović (Čovek i bik) otelotvoruju viziju neraskidive povezanosti čoveka i tla; Petar Lubarda (Jezerski lav) izražava vitalizam živog sveta redukujući oblik na granicu prepoznatljivosti; delom (Devojka sa jagnjetom i Devojka sa pticom) Lazara Vujaklije progovaraju odjeci mitova iz narodne tradicije dajući ustrojstvo krajputaša i večite stvarnosti freske; Zoran Petrović (Žuti elementi) predstavlja  realnost iza traga akcije mašine – realnost neorganskog stratuma sveta; asocijativni ”pejzaž” Napuštene piste Stojana Ćelića proizlazi iz postulata modernističke slike kao samodovoljne umetničke tvorevine nezavisne od drugih umetničkih medijuma i spoljnog sveta.

Ova izložba, na neki način, svedoči o kulturnoj svesti i materijalnom blagostanju sedamdesetih godina prošlog veka, kada je  većina  ovih dela i otkupljena. “

Izložba je otvorena do 1. marta 2016. godine.